Home Khái niệm hay Hoán dụ (metonymy) là gì? Những hình thức hoán dụ nào được...

Hoán dụ (metonymy) là gì? Những hình thức hoán dụ nào được sử dụng trong văn học Việt?

0
241

Để diễn đạt 1 ngụ ý nào đó, trong văn học Việt, người ta thường sử dụng các biện pháp tu từ. Hoán dụ là 1 trong số đó. Hoán dụ là hình thức được sử dụng phổ biến vì mang tính gợi hình, gợi cảm cao. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu hoán dụ là gì cũng như cách sử dụng biện pháp tu từ này chính xác.

Xem thêm các bài viết hay khác tại: ngoaingucongdong.com

Hoán dụ (metonymy) là gì?

Hoán dụ là biện pháp tu từ dựa trên cách gọi tên sự vật, sự việc này bằng tên sự vật, sự việc khác có nét tương cận về mặt ý nghĩa. Thông qua đó lối diễn đạt trở nên sinh động, gần gũi hơn.

Tuy nhiên, không phải ai cũng thực sự hiểu và biết những hình thức hoán dụ.

Những hình thức của hoán dụ là gì?

Để hiểu hết ý nghĩa và sử dụng biện pháp tu từ hoán dụ chính xác, chúng ta nên biết những hình thức đặc trưng và cơ bản nhất của hoán dụ.

Hoán dụ là biện pháp tu từ được sử dụng vô cùng phổ biến

Dùng cái bộ phận để chỉ cái toàn thể

Hiểu 1 cách đơn giản, biện pháp này thường lấy các bộ phận riêng lẻ để chỉ toàn thể. Chẳng hạn, có thể dùng bộ phận của cơ thể như: đầu, mình, tay, chân… để chỉ tổng thể con người. 

Ví dụ: 

Kể từ khi bố mẹ của ba đứa trẻ gặp tai nạn, bà lão phải làm lụng vất vả để nuôi mấy miệng ăn. 

Trong câu này, từ “miệng” – 1 bộ phận của cơ thể con người được dùng để chỉ các thành viên trong gia đình. Hình ảnh “miệng ăn” gắn liền với mạng sống của con người, góp phần lột tả cuộc sống khốn khó, thiếu thốn.

Dùng vật chứa đựng để chỉ vật bị chứa đựng

Đối với hình thức này, người nói, người viết sẽ sử dụng các sự vật có tính bao quát hơn để nói về sự vật, hiện tượng được bao trùm trong đó.

Ví dụ: Người dân Đức phản đối làn sóng tị nạn ngày một gia tăng tại đất nước này 

Trên thực tế, chỉ có 1 bộ phận người Đức phản đối làn sóng tị nạn. Nhưng ở đây, người ta dùng “người dân Đức” để thay thế và phần nào nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng của tình trạng.

Hoán dụ thường được sử dụng theo nhiều hình thức khác nhau

Dùng dấu hiệu của sự vật để chỉ sự vật

Trong 1 số trường hợp, phép hoán dụ dùng sự tương cận, gần gũi giữa hai sự vật để khiến cho lối diễn đạt trở nên ấn tượng. 

Ví dụ:

Đầu xanh có tội tình gì

Má hồng đến quá nửa thì chưa thôi 

Người ta sử dụng từ “đầu xanh” để chỉ những người còn trẻ. Hình tượng “đầu xanh” gắn liền với mái tóc còn đen. Trong khi đó, “má hồng” lại dùng để chỉ những người phụ nữ đẹp. Những người phụ nữ biết chăm chút bản thân thường trang điểm chút “má hồng”.

Dùng cái cụ thể để chỉ cái trừu tượng

Hình thức hoán dụ này lấy những cái cụ thể, dễ hiểu, dễ nhìn thấy để chỉ những cái mơ hồ, trừu tượng. Từ đó, người đọc, người nghe sẽ cảm thấy dễ hiểu hơn.

Ví dụ:

Một ngôi sao chẳng sáng đêm

Một thân lúa chín chẳng nên mùa vàng

Những hình tượng “một ngôi sao”, “một thân lúa” rất cụ thể và thân thuộc với chúng ta. Dựa vào những nét tương đồng, người ta muốn chỉ sự cô đơn, lẻ loi và thiếu sự gắn bó, đoàn kết.

Trong văn học, khi diễn đạt 1 ý nào đó, chúng ta cần hiểu rõ hoán dụ là gì và phân biệt với ẩn dụ. Đây là 2 phép tu từ khác nhau, mang đặc trưng và sử dụng với mục đích không giống nhau. Vì thế, hãy nắm rõ để tránh những nhầm lẫn hoặc lỗi sai trong diễn đạt nhé.

Xem thêm:

Ẩn dụ (metaphor) là gì? Có những kiểu ẩn dụ nào?

Thao túng (manipulate) là gì? 

Phương pháp động não (brainstorm) là gì